Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825)
Eind 18e eeuw raakt Nederland in de ban van revolutie. Geïnspireerd door de Amerikaanse revolutie en nog vóór de Franse overheersing willen de patriotten af van het corrupte bestuur en de weg vrijmaken voor hervormingen. Hun machtigste vertegenwoordiger wordt Rutger Jan Schimmelpenninck. Zijn grote juridische en politieke talent wordt herkend door de man die op dat moment het lot van Europa bepaalt: Napoleon.
Levensloop Rutger Jan Schimmelpenninck
- 1761: geboren in Deventer als zoon van wijnhandelaar Gerrit Schimmelpenninck (1725-1804) en Hermanna Koolhaas (1736-1807)
- 1784: promoveerde te Leiden op het proefschrift Verhandeling over eene wel ingerigte volksregering, gematigd patriot, advocaat te Amsterdam
- 1788: huwelijk met Catharina Nahuys (1770-1844)
- 1795: voorzitter van het Revolutionaire Comité in Amsterdam, volksvertegenwoordiger (‘representant’), lid van de Nationale Vergadering te Den Haag
- 1798: ambassadeur van het Bataafse Gemenebest te Parijs
- 1799: zijn vader koopt voor hem het landgoed Het Nijenhuis bij Diepenheim, waar vele herinneringen aan hem nog steeds worden bewaard
- 1802: onderhandelaar namens Nederland bij de Vrede van Amiens, waarbij hij een belangrijke rol speelt als bemiddelaar tussen Frankrijk en Groot-Brittannië
- 1805/1806: raadpensionaris, staatshoofd van de Bataafse Republiek
- 1806: onder koning Lodewijk Napoleon ambteloos burger
- 1811: na inlijving Nederland bij Frankrijk Lid van de Franse Senaat, door keizer Napoleon in de adelstand verheven als Comte de l’Empire
- 1813: na terugkeer van de prins van Oranje, later koning Willem I, doet hij afstand van zijn adellijke titel
- 1815: lid Eerste Kamer der Staten-Generaal tot zijn dood
- 1825: overleden te Amsterdam en aldaar begraven in de Nieuwe Kerk.
President van Nederland
In 2012 is een biografie over Rutger Jan Schimmelpenninck uitgekomen onder de titel ‘President van Nederland – Rutger Jan Schimmelpenninck, 1761-1825’.
Auteur Edwina Hagen kreeg de volledige medewerking van de stichting en kon de persoonlijke archieven van Rutger Jan en zijn vrouw Catharina inzien.
392 pagina’s, ISBN 9789460033070, Uitgeverij Balans
Rutger Jan als Raadpensionaris der Bataafse Republiek (detail staatsieportret door Charles Howard Hodges, 1805)
Proefschrift Rutger Jan, 1784
Het Nijenhuis in 1825
Catharina Nahuys als ‘first lady’ (detail staatsieportret door Charles Howard Hodges, 1805)
Inschrijving als advocaat, 1784
Sigarenbandje, ca. 1970
Uit zijn huwelijk met Catharina Nahuys krijgt hij twee kinderen, zoon Gerrit (zie hierna) en dochter Catharina die huwde met Salomon Dedel, later ambassadeur te Londen.
Catharina Nahuys stond Rutger Jan effectief terzijde bij de uitoefening van zijn vele taken, met name na 1805, toen hij door een oogziekte vrijwel blind werd.
Overigens heeft het sigarenmerk Schimmelpenninck niets te maken met de familie, ondanks dat het portret van Rutger Jan als raadpensionaris het beeldmerk vormt.
Portret van Rutger Jan Schimmelpenninck en zijn gezin, Pierre Prud’hon, 1801 – 1802, collectie Rijksmuseum Amsterdam.
V.l.n.r. Catharina, Gerrit, Catharina Nahuys, Rutger Jan.